Nadciśnienie tętnicze to najczęściej występujące schorzenie układu sercowo-naczyniowego wśród wysoko rozwiniętych społeczeństw. Lekarze zalecają, aby prócz tradycyjnego leczenia farmakologicznego obniżającego ciśnienie we krwi, zastosować leczenie niefarmakologiczne polegające na ograniczeniu soli. Dieta niskosodowa jest w stanie znacząco poprawić stan zdrowia i samopoczucie psychiczne. Jak jednak przekonać do niej osoby starsze?
Co o soli mówi statystyka?
Według raportu przygotowanego przez 4P Research Mix zaledwie 14% Polaków deklaruje przywiązanie do zdrowego i zbilansowanego stylu życia. Co ciekawe, większość z nas zwraca uwagę na ograniczenie konserwantów w codziennej diecie (35%) oraz sztucznych barwników (29%). Nieco w tyle pozostają produkty uznawane za tłuste (28%), zostawiając daleko w tyle próby ograniczenia dziennej dawki soli (tylko 15% Polaków zwraca na to uwagę!). Kierujemy się smakiem i indywidualnymi upodobaniami, nie bacząc na zalecenia dietetyków: za mało spożywamy warzyw i owoców, ryb i produktów roślinnych bogatych w białko, a za dużo soli, tłuszczy i cukrów. W efekcie nie dostarczamy organizmowi odpowiedniej dawki witamin i minerałów, których przewlekły niedobór niekorzystnie odbija się na naszym zdrowiu.
Starsze osoby są świadome, że nadmiar soli szkodzi, jednak często uważają, że ten problem ich nie dotyczy. Z wiekiem następują zmiany inwolucyjne organizmu, do których zalicza się, m.in. zmniejszenie masy mózgu, masy nerek i wątroby, wolniejsza praca układu naczyniowo-sercowego i układu oddechowego, a także słabsza perystaltyka jelit, zwężenie naczyń krwionośnych i tym samym zwiększenie ciśnienia tętniczego. Przy obniżonym zapotrzebowaniu energetycznym wzrasta zapotrzebowanie na białko, witaminy, minerały, płyny oraz jednoczesne ograniczenie w diecie podaży soli, tłuszczy i cukrów.
Rodzaje soli
- Sól kamienna – to produkt krystalizacji wód morskich i słonych jezior.
- Sól warzona – to oczyszczona sól kamienna pozbawiona mikroelementów.
- Sól morska – najbardziej wartościowa pod względem odżywczym sól otrzymywana z wód mórz i oceanów, nierafinowana.
- Sól himalajska – najzdrowsza i najczystsza sól świata wydobywana w Pakistanie u podnóża Himalajów, gdzie przed wiekami znajdował się wielki ocean.
- Sól z Morza Martwego – lecznicza sól stosowana w chorobach skórnych (łuszczyca, atopowe zapalenie skóry), reumatycznych oraz problemów z zatokami.
Jak szkodzi nadmiar soli?
Chlorek sodu ogrywa kluczową rolę w regulowaniu gospodarki wodnej, kwasowo-zasadowej organizmu, prawidłowym utrzymywaniu pracy mięśni oraz układu nerwowego. Światowa Organizacja Zdrowia zaleca spożywanie soli do 5 gram dziennie, wliczając w to wszystkie źródła pokarmów, czyli zarówno sól w postaci sypkiej, jak i tą zawartą w wędlinach, chlebie, półproduktach i gotowych dań. Okazuje się jednak, że Polacy najczęściej przekraczają tę dawkę aż 3-krotnie! Według badań dr Włodzimierz Sekuła (Instytutu Żywności i Żywienia) w wędlinach, pieczywie, przetworach i mrożonkach spożywamy średnio 4,4gr soli dzienne. Jak ograniczyć ilość soli w diecie? Odpowiedź na to pytanie przygotowała dietetyk Joanna Anna Walczak z Poradni Dietetycznej ARSEDO na stronie http://www.wyrzucsolniczke.pl/dietetyk-radzi.
Nadmiar soli we krwi prowadzi do wystąpienia problemów z ciśnieniem we krwi, miażdżycy, zaburza pracę mięśnia sercowego, zwiększa wydalanie wapnia z moczem (co szybko prowadzi do powstania kamieni nerkowych ora znaczącego osłabienia kości i osteoporozy) oraz przyczynia się do wystąpienia udarów mózgu i zwiększa ryzyko wystąpienia raka żołądka. Zależności między ciśnieniem tętniczym a konsumpcją chlorku sodu (NaCl) odkryli po raz pierwszy w 1904 roku Ambard i Beaujard. Nadciśnienie tętnicze prowadzi do choroby wieńcowej, a ta przyczynia się do ryzyka wystąpienia zawału mięśnia sercowego. Co roku z tego powodu umiera ponad 100 000 Polaków. Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że zmniejszenie spożycia soli o 50 mmol na dobę może doprowadzić do 16% zmniejszenia liczby zgonów spowodowanego chorobą wieńcową.
Dieta niskosodowa w praktyce
We wspomnianych badaniach obejmujących preferencje żywieniowe Polaków, do największych błędów żywieniowych zlicza się pomijanie śniadania, podjadanie, jedzenie przed snem oraz ubogą w owoce i warzywa dietę. Dotyczy to również diety osób starszych, które mogą mieć trudności z ograniczeniem soli.
Na początku należy bezwzględnie wykluczyć przyczyny nadmiernego spożywania soli, tj. ograniczyć podjadanie (w tym słone przekąski takie jak krakersy, chipsy i paluszki solone) i kupowanie dań gotowych (tzw. bulionetek, zup i sosów proszku, dań instant). Drugim krokiem jest oduczenie dosalania gotowych już dań, co czyni dwóch na trzech dorosłych Polaków. Kolejny etap stanowi świadomy wybór produktów pozbawionych soli, np. serków wiejskich.
Wydawać się może, że potrawy pozbawione soli są niesmaczne – nic bardziej mylnego! Do najlepszych zamienników soli zalicza się chili, bazylię, paprykę w proszku, miętę, tymianek, oregano i tymianek, a także wyrazistą gałkę muszkatołową, imbir i kardamon. Posiłki osób starszych powinny mieć gęstą wartość energetyczną, być lekkostrawne i jednocześnie powinny posiadać mała objętość przy wyraźnym smaku i zapachu. Pomóc temu może zastąpienie soli odpowiednimi ziołami wzbogacającymi smak i barwę dania.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
Źródła medyczne:
- http://mniejsoli.pl/Raport_Mniej_Soli.pdf
- https://journals.viamedica.pl/forum_zaburzen_metabolicznych/article/download/47522/34866
- http://wydawnictwa.pzh.gov.pl/roczniki_pzh/pobierz-artykul?id=585
- http://www.medrodzinna.pl/wp-content/uploads/2016/06/mr_2016_075-082.pdf
- http://ckp.siedlce.net/download/zamylko.pdf
Materiał zewnętrzny
